Welke vormen van incontinentie zijn er?

Er zijn verschillende soorten incontinentie. De twee hoofdcategorieën zijn urine-incontinentie en ontlastingsincontinentie. Bij urine-incontinentie verlies je urine via de plasbuis, bij ontlastingsincontinentie (of fecale incontinentie) ontsnapt er ongewild ontlasting of slijm uit de anus. Beide soorten incontinentie kennen verschillende vormen. Hieronder vind je verschillende vormen van urine- en ontlastingsincontinentie.

Vormen van incontinentie: urine

Dit is een greep uit de vormen van urine-incontinentie.


Stressincontinentie (inspanningsincontinentie)

Deze vorm van incontinentie heeft niets met psychische stress te maken. Met stress wordt de drukverhoging in de buikholte bedoeld, waardoor ongewenst urineverlies plaatsvindt. Bij stressincontinentie is er sprake van urineverlies dat optreedt door een chronische verslapping van de blaassluitspier.

Lees meer over inspanningsincontinentie op deze pagina: stressincontinentie


Aandrangincontinentie (urge-incontinentie)

Bij aandrangincontinentie is er een plotselinge, niet te onderdrukken aandrang om te plassen, waarbij er nauwelijks tijd is om het toilet te bereiken. Bij ernstige vormen kan de aandrang niet meer worden onderdrukt en is incontinentie het gevolg. Daarbij kan de blaas geheel of gedeeltelijk leeglopen.

Lees meer over aandrangincontinentie op deze pagina: urge-incontinentie


Gemengde incontinentie (mixed incontinentie)

Gemengde incontinentie, ook wel mixed incontinentie, is een combinatie van aandrangincontinentie en stressincontinentie. Bij gemengde incontinentie treedt er ongewenst urineverlies op tijdens activiteiten (inspanningsincontinentie) en heb je plotselinge, onhoudbare aandrang om te plassen (aandrangincontinentie).


Overloopincontinentie

Overloopincontinentie is meestal het gevolg van vernauwing van de urinebuis. Door de vernauwing van de urinebuis hoopt de urine zich op in de blaas. Uiteindelijk wordt de druk in de blaas zo groot, dat de urine toch door de vernauwing in de urinebuis wordt geperst en voortdurend druppelsgewijs naar buiten loopt. Het is ook mogelijk, dat het sluitmechanisme van de blaas niet goed functioneert, waardoor deze steeds wat open blijft staan. Ook dan kan urine druppelsgewijs naar buiten lopen. Mogelijke oorzaken zijn een beschadigde blaas of een geblokkeerde urinebuis.


Functionele incontinentie

Je blaasfunctie is bij functionele incontinentie normaal, maar er is wel sprake van ongewild urineverlies. De oorzaak van functionele incontinentie is niet urologisch. Cognitieve stoornissen, verminderde mobiliteit, medicijngebruik en desoriëntatie kunnen oorzaken zijn.


Reflexincontinentie

Deze vorm van incontinentie ontstaat in de meeste gevallen als er neurologische afwijkingen zijn. Hierbij worden de signalen van zenuwen die de blaas en sluitspieren besturen, niet goed of helemaal niet meer doorgegeven, met als gevolg dat men geen aandrang voelt. Deze stoornis kan voorkomen bij aandoeningen van het ruggenmerg (dwarslaesie, spina bifida, multiple sclerose), of na een operatie aan de blaas waarbij een zenuw beschadigd is geraakt. Ook de ziekte van Parkinson, Multiple Sclerose, Alzheimer of een beroerte kunnen oorzaken van deze vorm van incontinentie zijn.


Nadruppelen of PMD (Post Micturition Dribbling)

Bij mannen is het ‘nadruppelen’ een van de meest gehoorde klachten. Wanneer het lijkt alsof je uitgeplast bent en je blaas is geleegd, vloeien er toch nog kleine hoeveelheden urine. De medische term hiervoor is ‘Post Micturition Dribbling’ (PMD). Vaak komt nadruppelen tot uiting na het plassen waardoor je zonder bescherming eindigt met natte kleding. Ondanks ‘de tijd nemen’ voor het plassen of goed uitschudden blijft dit vaak een probleem. Dat komt doordat de urinebuis (de buis die van de blaas naar de top van de penis loopt) niet volledig geleegd wordt door de omliggende spier. Een hoeveelheid urine verzamelt zich dan op een laag punt in de urinebuis en vloeit naar buiten.


Zwangerschapsincontinentie

De hormonen die tijdens je zwangerschap vrijkomen verslappen de spieren in je bekkenbodem. Ook andere spieren worden beïnvloed. Dit, en de beperkte ruimte in je onderbuik, kan ervoor zorgen dat je plotseling urine verliest. Je hebt dan (tijdelijk) last van incontinentie tijdens je zwangerschap.


Vormen van incontinentie: ontlasting

Ontlastingsincontinentie, ook wel fecale of faeces incontinentie genoemd, is het ongewild verlies van ontlasting of het niet kunnen ophouden van ontlasting. Incontinentie van ontlasting komt vrij veel voor. Naar schatting zijn er in Nederland ongeveer 100.000 mensen met ontlastingsincontinentie. In het laatste deel van de dikke darm, de endeldarm, wordt ontlasting tijdelijk opgeslagen.

Wanneer de endeldarm vol is, wordt een signaal gegeven om naar het toilet te gaan. Dit signaal wordt aandrang genoemd. Op dat moment komt er druk op de anus te staan. De anus bestaat uit een kringspier die de endeldarm afsluit. Deze kringspier is opgebouwd uit een inwendige en een uitwendige kringspier. Een kringspier wordt ook wel een sluitspier genoemd. De uitwendige kringspier zorgt ervoor dat we de ontlasting op kunnen houden.

Bij het ophouden van de ontlasting spelen ook de bekkenbodemspieren een belangrijke rol. De bekkenbodem is een spierplaat onder in de buikholte. De bekkenbodem speelt niet alleen een rol bij de stoelgang, maar ook bij het ophouden van urine. De spieren van de bekkenbodem zorgen samen met de anus voor het kunnen ophouden van ontlasting. Er zijn diverse oorzaken bekend van ontlastingsincontinentie.

Mogelijke oorzaken van ontlastingsincontinentie:

  • beschadiging van de kringspier in de anus
  • het verslappen van de kringspier in de anus
  • beschadiging van zenuwen die de kringspier en bekkenbodemspieren aansturen
  • verzakking van de endeldarm (anale prolaps)
  • chronische darmontstekingen
  • aanhoudende dunne ontlasting of diarree
  • overloopdiarree (paradoxale diarree) of spastisch bekkenbodem syndroom

Lees meer over de oorzaken op deze pagina: oorzaken ontlastingsincontinentie

Meer weten over de vormen van incontinentie?

We helpen je graag verder. MediReva helpt al meer dan 40 jaar mensen met verschillende soorten incontinentie door heel Nederland. Neem contact op met onze gespecialiseerde medewerkers. Zij weten precies wat je nodig hebt!