Ontlastingsincontinentie en de werking van de darmen

Na het eten van voedsel, begint de vertering in de maag en wordt het langzaam via de dunne naar de dikke darm getransporteerd. Belangrijke voedingsstoffen uit je eten worden via de wand van de dunne darm geabsorbeerd en opgenomen in het bloed. Vervolgens worden de voedingsstoffen verder doorgevoerd naar de dikke darm, waar het vocht wordt onttrokken. Voordat deze afvalstoffen het lichaam verlaten, worden ze opgeslagen in het rectum. De sluitspier zorgt er voor dat de ontlasting in het rectum blijft. Wanneer er voldoende vulling is, krijg je aandrang om te ontlasten.

Bij ontlastingsincontinentie heb je problemen met deze aandrang om naar het toilet te gaan en verlies je ongewild ontlasting.
Ontlastingsincontinentie wordt ook wel fecale incontinentie genoemd. Naar schatting zijn er in Nederland ongeveer 100.000 mensen die hier mee te maken hebben.

Ontlastingsincontinentie heeft altijd een oorzaak. Ga daarom altijd naar je huisarts. Aan de hand van je klachten kan hij of zij onderzoek doen.

Veelvoorkomende oorzaken van ontlastingsincontinentie

  • Beschadiging/verslapping van de kringspier
  • Beschadiging van zenuwen die de kringspier en bekkenbodemspieren aansturen
  • Verzakking endeldarm (anale prolaps)
  • Chronische darmontstekingen

Beschadiging of verslapping van de kringspier
Na een zware bevalling kan de kringspier beschadigd raken. Een beschadiging of verslapping kan ook voorkomen als complicatie na een operatie, als gevolg van een ongeluk of na seksueel misbruik. Bij beschadiging van de kringspier in de anus kun je de ontlasting niet ophouden. De kringspier kan ook bij het ouder worden verslappen.

Verslapping van de kringspier komt meestal door een combinatie van een slechtere werking van de kringspier zelf als een slechtere werking van de zenuwen er naar toe. Hierdoor verdwijnt het aandranggevoel en merk je dus niet dat je ontlasting verliest.

Beschadiging van de zenuwen die de kringspier en bekkenbodemspieren aansturen
Zenuwen sturen de kringspier en bekkenbodemspieren aan. Deze kunnen verslappen of beschadigd raken door bijvoorbeeld een bevalling, operatie in de buurt van de anus, ongeval of ernstige obstipatie.

Verzakking endeldarm (anale prolaps)
Bij een anale prolaps is een deel van de endeldarm door de anus naar buiten gezakt. Door het verslappen van de bekkenbodemspieren en anale kringspieren wordt de endeldarm niet goed ondersteund en kan deze uitzakken. Dit leidt na verloop van tijd tot ontlastingsincontinentie.

Er zijn verschillende oorzaken voor een anale prolaps. Bijvoorbeeld langdurig persen bij obstipatie of een bevalling. Ook een tumor of poliep in de endeldarm kan het veroorzaken. Verder kan ook een operatie waarbij de baarmoeder is verwijderd een oorzaak zijn. Bij deze operatie wordt ook het steunweefsel van de endeldarm gedeeltelijk verwijderd. Dit heeft tot gevolg dat de endeldarm niet goed meer wordt ondersteund en kan uitzakken.

Chronische darmontstekingen
Bij een chronische darmontsteking, zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa of proctitis, raakt het slijmvlies van de endeldarm ontstoken. Dit zorgt voor een versterkt aandranggevoel, waardoor het moeilijker is om ontlasting op te houden.