Interview

De schoonheid van kankercellen

Vertel / Krachtige kunst over kanker Gepubliceerd op 27 mei 2021 Toen zelfstandig kunstenaar en grafisch ontwerper Oscar van der Linden (63) darmkanker had, stond zijn wereld even stil. Zijn uitlaatklep was – hoe kan het ook anders – zijn kunst. Zo maakte hij creatieve objecten, met als inspiratie zijn ziekte(proces).
“Mijn gezondheid en de natuur, dat zijn mijn twee grote muzen. Sinds 2000 ben ik zelfstandig kunstenaar en grafisch ontwerper. Ik gebruik veel natuurlijke materialen zoals hout, leer en papier. Daarnaast werk ik ook graag met acrylverf, pastelkrijt en aquarel. Maar mijn grote liefde, dat is glas. Het is zulk bijzonder materiaal, je kunt er zó veel mee. Ik raak er niet op uitgekeken. Iets wat een unicum voor mij is, ik raak namelijk nogal snel verveeld. Maar glas biedt gewoon zoveel mogelijkheden, het laat zich niet makkelijk verwerken. Dat matcht met mijn karakter. Als iets te makkelijk is, werkt het niet voor mij. Het bewerken van glas is een moeilijke, uitdagende klus en vraagt veel oefening. Glas houdt je continu bezig, je kunt er oneindig veel kanten mee op. Niet voor niks studeer ik al ruim zeven jaar glaskunst aan het Instituut voor Kunst en Ambacht in Mechelen.”

“Met dit kunstproject wil ik uitdragen dat je van iets wat heel verschrikkelijk is, toch nog iets mooi kunt maken”

Oproep bevolkingsonderzoek darmkanker
“Ik deed lekker mijn ding qua kunst, werk en studie glaskunst, toen begin 2018 een oproep voor het bevolkingsonderzoek naar darmkanker op de deurmat plofte. Daar heb ik braaf aan meegedaan. Maar dat er dan vervolgens iets uitkomt… Daar had ik geen rekening mee gehouden. Bij de overgang tussen de dikke darm naar de endeldarm bleek ik een tumor te hebben van maar liefst vijftien centimeter. De oncoloog was – net als ik – verbijsterd. ‘Dit moet er al járen gezeten hebben’, meende hij. Terwijl ik al die tijd helemaal geen klachten had en me goed voelde! Gelukkig waren er geen uitzaaiingen en hoefde ik geen chemobehandelingen of bestralingen. Wél moest ik direct geopereerd worden om de tumor te verwijderen en kreeg ik een tijdelijke stoma. Ondanks dat de schade leek mee te vallen, staat je wereld toch even op zijn kop. Toch probeerde ik er positief in te blijven staan. Want ik merkte: hoe positiever ik was, hoe meer ik dat terugkreeg van mijn omgeving. En hoe beter ik me voelde.”

“De vorm van een kankercel vind ik fascinerend, haast mooi. Terwijl er natuurlijk tegelijkertijd ook een monsterlijke kant aan die cellen zit”

Schoonheid van slechte cellen
“Door de kanker ging ik het leven intensiever beleven. Dat je jezelf continu afvraagt: wat is er nu écht belangrijk? Voor mij was dat heel duidelijk: familie, vrienden en zeker ook mijn kunst. Toen ik aan de beterende hand was, besloot ik om een meerdaagse kunstcursus te volgen in Duitsland. Daar kreeg ik inspiratie voor een nieuw project, dat ik ‘Beauty & The Beast – Getting rid of the cancer’ heb genoemd. Ik ben hierin aan de slag gegaan met de schoonheid van een kankercel. Die vorm vind ik namelijk fascinerend, haast mooi. Terwijl er natuurlijk tegelijkertijd ook een monsterlijke kant aan die cellen zit, en de impact die het heeft. Voor het project maakt ik meerdere kunstwerken. Een glazen buik bijvoorbeeld met daarin in gietstukken onderdelen van mijn stoma. Verder maakte ik een pillenstrip van brons en combineerde die met aan elkaar gesmolten korreltjes glas, in de vorm van kankercellen. En op glazen afdrukken van een infuuszak heb ik inspirerende teksten gezet en woorden als ‘vertrouwen’, ‘lachen’ en ‘praten’. Omdat dat in feite je ‘eigen’ medicijnen zijn, naast de feitelijke zorg en behandeling.”
Positiviteit uitdragen
“De reacties die ik kreeg op mijn project, waren wisselend. Sommigen griezelden ervan, anderen vonden het juist weer heel gaaf. Dat is het mooie van kunst, dat het voor iedereen wat anders kan betekenen. Mijn docenten zeiden dat het project ook goed zou zijn om mijn ziekte te verwerken. Maar zo zag ik het eigenlijk in eerste instantie niet, mijn kunst als iets therapeutisch. Ik wilde vooral iets met mijn kanker doen, omdat de vorm van een kankercel me zo aansprak. En omdat ik de positieve mindset die ik tijdens mijn ziek-zijn had gevonden, graag wilde delen met anderen. Wil uitdragen dat je van iets wat heel verschrikkelijk is, toch nog iets moois kunt maken. Als het me lukt om dat op mensen over te brengen… Dan is mijn missie geslaagd!”