Continentie

'We gaan door zolang het kan'

Vertel / Incontinent maar toch de wereld over reizen Gepubliceerd op 20 december 2019 Ben (67) en Desirée (58) werken sinds 2004 als vrijwilliger op projecten in allerlei ontwikkelingslanden. Toen Ben in 2017 prostaatkanker kreeg en daarna incontinent werd, zette dat hun wereld op zijn kop. Toch moesten ze er niet aan denken om te stoppen met vrijwilligerswerk. “Lichamelijke hindernissen mogen nooit de geest, passie en drive overschaduwen.”
Wat was jullie motivatie om vrijwilligerswerk te gaan doen in Derde Wereldlanden?
Ben: “Voordat we begonnen met ons ‘wereldwerk’, was ik maatschappelijk werker. Ik begeleidde bijvoorbeeld langdurig werklozen, dak- en thuislozen, zelfstandigen met financiële problemen, weggelopen jongeren, bijstandsmoeders, vluchtelingen/asielzoekers/statushouders, verslaafden, mensen met een beperking. Desirée was op dat moment docente Frans en docente Nt2 (Nederlands als tweede taal). Daarnaast deden we allebei al vrijwilligerswerk in Nederland in de sociaal-educatieve sector. In 2004 maakten we een levensbalans op: Wat willen we nog? Wat kunnen we nog? Wat moeten we nog? Iedereen weet dat het leven kort kan zijn. Desirée verloor haar vader op haar 15e en haar moeder toen zij 21 was. Dat vormt je… Op een gegeven moment hakten we de knoop door en namen we de beslissing om Nederland tijdelijk te verlaten en onze droom te realiseren: ontwikkelingswerk doen in Afrika.”

‘We gaan door zolang het kan’

Naar Afrika, dat vraagt vast om veel voorbereiding?
Desirée: “Zeker weten. Wij hadden een gedegen voorbereiding. Enkele voorbeelden: de Nederlandse papiermolen, medische voorbereiding (alle vaccinaties die er bestaan zitten in ons lijf), beslissing nemen wat te doen met ons huis. De eerste jaren hebben we het verhuurd, maar daarna hebben we het verkocht. Een ander deel van de voorbereiding betrof tropenervaring opdoen; projecten bezoeken en ondergedompeld worden. Het idee van: zien, bewogen worden en in beweging komen. Daarom deden we een beetje huiswerk vooraf. We gingen drie maanden naar West-Afrika (Nigeria en Ghana), twee maanden naar Zuidoost-Azië (India en het Indonesische eiland Flores) en een maand naar Centraal-Amerika (Nicaragua). Daar gaven we les op scholen, werkten we in kindertehuizen, deden we community work, bezochten we ziekenhuizen, aids-en lepraklinieken en deden we nog veel meer. Toen we het gevoel hadden klaar te zijn voor het echte werk, vertrokken we voor een lange tijd naar Ghana.”
In Ghana hebben jullie zeven jaar gewerkt. Een lange tijd. Wat hebben jullie daar gedaan?
Desirée: “Wij werkten vijf jaar in het noorden van Ghana (in Tamale) en twee jaar in het zuidwesten van Ghana (in Takoradi). In Tamale hadden we een straatmeidenproject (educatie, stage, trainingscentrum, eigen shop). Daarnaast gaf ik les op een privéschool en werkte ik mee aan een project voor ‘needy children’. Ben gaf workshops over communicatie voor leerkrachten van basisscholen (teaching the teachers) en gaf supervisie aan een Nederlandse stagiaire/studente maatschappelijk werk. Verder hebben we in Tamale gefungeerd als contactpersonen voor Nederlandse en Belgische vrijwilligers en zijn we actief geweest op een project voor jeugd- en vrouwenontwikkeling in rurale gebieden. In Takoradi gaven we les op een internationale school. Hoewel de omstandigheden en de cultuurverschillen best lastig waren, bleef het fantastisch om iets te kunnen en mogen betekenen op een heel fundamenteel vlak.”
Na Ghana hebben jullie via Workaway allerlei kortere projecten in Derde Wereldlanden uitgevoerd, tot er bij Ben in 2017 prostaatkanker werd geconstateerd. Hoe zijn jullie daarmee omgegaan?
Ben: “De kortdurende projecten (tussen 1 en 6 maanden) via Workaway waren heel divers. Wij hebben ons steentje bijgedragen in Vietnam, Maleisië, Cambodja, Laos, Thailand, Marokko, Brazilië, Peru, Ecuador, Colombia en Guatemala. Een greep uit onze werkzaamheden: rurale educatie, human development, kindertehuis, lesgeven (pre)internationale school, basisscholen, middelbare scholen, taleninstituten en universiteiten.

Tja… en toen kwam die prostaatkanker. Jaarlijks kwamen wij op verlof naar Nederland. Zo ook in 2017. Als we op verlof waren in Nederland, stond een check-up bij de huisarts ook altijd op de rol. Zo ook in 2017. Er werd geprikt op PSA (te hoog) en een verwijzing naar de uroloog volgde. We waren zo’n drie weken in Nederland toen we de diagnose kregen: prostaatkanker. Middels bestralingen is de prostaatkanker verholpen, wel heb ik daar radiatieproctitis (een endeldarmontsteking veroorzaakt door diezelfde bestralingen) aan overgehouden. Dit betekent dat ik nu fecale incontinentie heb. Er is van alles geprobeerd om deze vervelende bijwerking te verhelpen, middels verschillende soorten medicatie, vele darmonderzoeken en bijvoorbeeld hyperbare zuurstoftherapie. Maar er is slechts één oplossing en dat is een stoma. Echter: een stoma is geen optie voor mij. Daarom ga ik verder met mijn incontinentiemateriaal van MediReva.”

Incontinentie en werken als vrijwilliger in Derde Wereldlanden: valt dat te combineren?
Ben: “Nu mijn gezondheid enigszins te wensen overlaat, kiezen we de laatste tijd voor bekende projecten. Na anderhalf jaar medische molens (juni 2017-oktober 2018) hebben we de werelddraad weer opgepakt. Inmiddels hebben we acht maanden in Marokko gewerkt. Sinds eind juni 2019 zijn we weer terug in Nederland, maar we hopen binnenkort terug te keren naar een voormalig project in Peru. Hoe lang we nog doorgaan, is altijd afhankelijk van een huurder, van een project en van mijn gezondheid.

Natuurlijk is gezondheid cruciaal, maar leven in een voorspelbare wereld is het leven ontkennen. Daarom gaan we door zolang het kan en wij het de moeite waard blijven vinden. Ik check altijd via internet of incontinentiemateriaal in het betreffende land aanwezig is. Het mag duidelijk zijn dat ik niet voor bijvoorbeeld een half jaar of langer incontinentiemateriaal vanuit Nederland kan meenemen, omdat ik nu eenmaal beperkt ben in mijn bagage. Verder vertrouw ik op mijn eigen ervaring en creativiteit (keukenrollen kopen voor incontinentie is gelukkig eerder uitzondering dan regel). Inmiddels heb ik zo veel ervaring dat ik weet dat ik terplekke in het land altijd wel incontinentiemateriaal kan kopen. Soms in een apotheek, soms in een winkel. De ruimte van een toilet moet ik uiteraard altijd afwachten. In een vliegtuig of bijvoorbeeld in een vrijwilligershuis met veelal jongeren is het vanzelfsprekend behelpen.”

Ben: ‘Ik ben van het type: niet klagen, maar dragen’

Heb je nog tips voor mensen die incontinent zijn en ook voor lange tijd op reis gaan?
Ben: “De hygiëne, vooral in ontwikkelingslanden, laat vaak te wensen over. Maar dat is een kwestie van accepteren van de situatie. Als ik moet reizen, neem ik het medicijn loperamide in. Dat werkt vaak voor een groot deel van de reis. Probeer verder vooral: proactief, inventief en creatief te zijn en het gezond verstand te gebruiken. Aangezien ik van het type ben: niet klagen, maar dragen, lukt het meestal wel om mijn modus hierin te vinden. En mocht het echt niet meer gaan? Welnu, dan mogen we alleen maar heel blij en dankbaar zijn dat Desirée en ik onze dromen hebben mogen realiseren. Niet alleen het werken in ontwikkelingslanden was een droom die uitkwam, maar ook wonen aan zee in Nederland was een droom die jaren geleden ook is verwezenlijkt. Limburg werd verruild voor Zeeland.”