Er zijn 2 soorten systemen: een eendelig en een tweedelig systeem. Dit geldt voor de colostoma, ileostoma en urinestoma. Welk type opvangsysteem het meest geschikt is, blijft vooral een kwestie van uitproberen. Dat kan soms wel een paar maanden duren.

> Meer over de twee soorten systemen.

Opvangzakjes zijn er in verschillende soorten. Een klein stomazakje voor kinderen of voor bij het sporten of andere kortdurende activiteiten. En een grote stomazak voor veel en dunne ontlasting of urine. Ook zijn er open en gesloten zakjes. Beide hebben meestal een koolstofluchtfilter.

Open zakjes zijn aan de onderkant open. De opening sluit je af met een klittenbandsluiting of een speciaal klemmetje. Het legen is eenvoudig: je maakt de sluiting los en je kunt de ontlasting lozen in de wc. Open zakjes gebruik je meestal bij dunne of brijige ontlasting, bijvoorbeeld na de operatie en bij ileostoma’s.

Gesloten zakjes zijn rondom helemaal dicht. Meestal worden ze gebruikt bij een vastere ontlasting, veelal bij een colostoma. Gesloten eendelige zakjes zijn ook verkrijgbaar in een doorspoelbare uitvoering. Je kunt ze dan geheel of gedeeltelijk in het toilet werpen. Alle andere zakjes werp je gewoon in een afvalemmer.

Urinezakjes hebben een kraantje (tapje) aan de onderkant. Hierdoor kun je ze makkelijk legen in het toilet. Aan het kraantje kun je ook een zak (zoals een urine-nachtzak) aansluiten met een grotere opvangcapaciteit. Alle urinezakjes hebben een terugslagventiel, waardoor de geloosde urine niet terug naar de stoma loopt.

Huidplaten zijn er in verschillende vormen: rond, vierkant & ovaal . Allemaal zijn ze even goed, maar de een past soms net wat beter op de buik dan de ander. Dat is een kwestie van proberen. De huidplaat beschermt de stoma en huid tegen irritaties. Huidplaten hechten op elke ondergrond. Je kunt ze ook op een vochtige, geïrriteerde huid plakken.

Vlakke huidplaat stoma
Vlakke huidplaten zijn geschikt voor ongecompliceerde stoma’s, die goed boven huidniveau liggen. Ook als je een wat strakkere buik hebt met niet te diepe plooien, zijn deze huidplaten geschikt.

Bolle huidplaat stoma
Bolle huidplaten zijn geschikt als je stoma wat dieper (op of onder huidniveau) ligt. Bijvoorbeeld als je een wat slappere buik hebt of veel huidplooien of littekens. De bolle huidplaat oefent druk uit, waardoor de stoma wordt opgelicht en boven het huidniveau komt te liggen. Op die manier kun je de stoma goed aansluiten op het opvangsysteem en voorkom je lekkages. Een bolle huidplaat noemen we ook wel convex.

Ter ondersteuning van een parastomale hernia kan je een steunband over je stoma dragen. Bij een parastomale hernia of stomabreuk wordt het gat in de buikwand onbedoeld groter. Dat kan ervoor zorgen dat je darm zich naar buiten duwt, waardoor je een uitstulping krijgt. Dit is een veelvoorkomende complicatie bij een stoma. De steunband wordt ook wel een stomabreukband of stomasteunbandage genoemd. Wil je weten of je hiervoor in aanmerking komt? Neem dan contact op met je stomaverpleegkundige of behandelend arts.

De stomagordel is een verstelbare elastische band die helpt om je stomazakje op zijn plek te houden. De band is ongeveer 2,5 centimeter breed. Je draagt hem om je buik en maakt de band vast aan je stomamateriaal.

De opvulring is een kneedbare ring die je rond je stoma aanbrengt. Je vormt de ring naar je lichaam, zodat hij oneffenheden naast je stoma opvult. Zo sluit de huidplak beter aan. De opvulring beschermt je huid ook tegen prikkelende stoffen uit de stoma.

Je gebruikt pasta’s om de huid rond de stoma goed af te sluiten en te beschermen. Je kunt er plooien of kuiltjes rond de stoma mee opvullen. Zo sluit het stomamateriaal goed aan en heb je minder snel last van lekkages.

Een aandrukring gebruik je bij een diepliggende of verzonken stoma, alleen in combinatie met een tweedelig opvangsysteem. Door de aandrukring creëer je een bolle kant, wat zorgt voor een betere aansluiting tussen de plaat en de huid.

Het luchtventiel is een extra filter om op het stomazakje te plaatsen. Het zorgt ervoor dat de overtollige lucht kan ontsnappen.

Indikkers zijn hulpmiddelen die dunne ontlasting in het stomazakje tot gel binden. Indikkers bestaan uit absorberend poeder, korrels, capsules of dragees. Je gebruikt ze als je vaak last hebt van lekkages of wanneer er ontlasting ontsnapt door de filteropening in je stomazak.

Soms kan je lichaam wel wat extra’s gebruiken. Zoals een niet-vette huidbeschermende crème, die je huid soepel houdt en waterafstotend maakt. Een crème zorgt er ook voor dat het pH-niveau van je huid op peil blijft. Een geschikte crème zorgt bovendien voor een betere hechting van het opvangmateriaal.

Beschermfilmlaagjes vormen een extra laag over je huid, waardoor je beter wordt beschermd tegen invloeden van ontlasting en urine. Je brengt de laag aan met een spray of een doek.

Bij een vochtige huid of slijmvliesaandoeningen kun je ook een huidbeschermende poeder gebruiken. Bijvoorbeeld als de huid zo geïrriteerd is dat de wondjes vocht afgeven. Het poeder beschermt de huid tussen de stoma en het opvangmateriaal. Bij gebruik van poeder is het zinvol om het overtollige poeder weg te blazen. Ook raden wij aan de huidplak of het poeder een beetje vochtig te maken, zodat het opvangmateriaal beter blijft zitten.

Pleisterresten zijn makkelijk te verwijderen met de remover uit ons assortiment. Je kunt het ook gebruiken als je door een vette huid het opvangmateriaal niet kunt plaatsen. Wees echter voorzichtig: removers kunnen irriteren en de huid uitdrogen. Zuinig zijn in het gebruik en na gebruik reinigen met water voorkomt deze klachten.

Huidbescherming bij een stoma start met het voorkomen van problemen. Let bij het verschonen van je stomamateriaal goed op. Is de huid roder dan normaal? Zie je andere verkleuringen, wondjes of blaasjes? Wacht dan niet af en schakel direct met je arts of stomaverpleegkundige. Door er vroeg bij te zijn kan je ergere problemen voorkomen.

Zorg er dat voldoende, maar niet te veel speling zit tussen je stoma en de opening in je huidplaat. Wanneer je huidplaat goed past, beschermt die de huid. Bij een te grote opening stel je meer huid bloot aan de ontlasting die uit je stoma komt. Daardoor heb je meer kans op huidproblemen.

Een droge huid raakt snel geïrriteerd en gaat makkelijk stuk (bijvoorbeeld bij het verwijderen van pleisters of plakken). Het uitdrogen van je huid voorkom je door:
- Wat kouder te douchen;
- Kort te douchen;
- Geen zeep of shampoo te gebruiken (of een milde variant te kiezen).

Wil je een zalf gebruiken of een ander product? Kijk dan goed of dit de huid niet vet maakt. Een vette huid kan zorgen dat je huidplak niet meer goed plakt. Dat leidt tot lekkages die vaak de oorzaak zijn van huidproblemen. Neem hierover contact op met jouw stomaverpleegkundige voor meer informatie.