Eigen bereidheid
Het is belangrijk dat je wordt betrokken bij de behandeling. Met de juiste kennis over de wond, wondverzorging en over preventie (van nieuwe wonden), kun je de wondgenezing zelf beïnvloeden en optimaliseren.

Lichamelijk conditie
Om de lichamelijke conditie op peil te houden, is het belangrijk onderliggende ziektes die van invloed zijn op de wondgenezing eerst te behandelen. Zorg ook voor een goed evenwicht tussen activiteit en rust.

Roken
Uit onderzoek blijkt dat roken een zeer nadelig effect heeft op wondgenezing. Zes weken vóór een operatie stoppen met roken kan een heel positieve invloed hebben op het genezingsproces.  Deze kan dan beter en sneller verlopen, met minder complicaties.

Voeding
Het hebben van wonden betekent voor het lichaam een extra behoefte aan eiwitrijk voedsel. Dit wordt veroorzaakt door stikstofverlies door weefselbeschadiging, bloedverlies en uittredend vocht. Ook is er extra behoefte aan energie, vanwege een verhoogd metabolisme. Energieverrijking kan hierbij helpen. Hoe je dit aanpakt, kun je het beste met een diëtist bespreken.

Voedingsstoffen

Proteïnen of eiwitten

• Bij een wond is het belangrijk om voldoende proteïnen binnen te krijgen. Proteïnen zorgen voor de ontwikkeling van nieuw weefsel. Producten met veel proteïnen zijn onder andere vlees, kip, ei en zuivelproducten.

Vitamines

• Verschillende vitamines (A, B, C en E) zijn belangrijk bij de wondgenezing. Een gebrek aan één enkele vitamine kan de genezing al vertragen. Eet daarom vooral gezond en gevarieerd en houd je aan de dagelijks aanbevolen hoeveelheden, met afwisselend vlees, vis en kip en veel groente en fruit.

Mineralen

• Onder andere zink en ijzer zijn essentiële mineralen bij de wondgenezing. Zink speelt een rol bij de wondgenezing. IJzer is belangrijk voor onder andere de zuurstofvoorziening bij de wond. Zink verkrijg je met eiwitrijke voeding. IJzer zit onder andere in spinazie, volkorenbrood en volkorenpasta.

Calorieën

• De genezing van een wond vergt veel energie. Energie die je moet aanvullen met een goed uitgebalanceerde dieet.

Drinken
Een goede vochtbalans is belangrijk voor de wondgenezing. Drink daarom minstens 1,5 tot 2 liter vocht per dag. We raden aan om géén alcohol te nuttigen.

Medicijngebruik
Een aantal medicijnen heeft invloed op het wondgenezingsproces. Zo remmen corticosteroïden de wondgenezing. Cytostatica heeft een remmende invloed op de celdeling, waardoor wonden minder snel genezen. Ook van bètablokkers is bekend dat ze invloed hebben op de wondgenezing. Antibiotica en goede pijnbestrijding hebben echter soms een positief effect, net als vitaminen A en C.

Beweging en bloedcirculatie
Beweging (actief of passief) is van invloed op de wondgenezing, omdat daarmee de doorbloeding wordt gestimuleerd. Daarnaast is het belangrijk dat er niet te veel druk wordt uitgeoefend op de wond. Toevoer van bloed en zuurstof zijn essentieel voor de wondgenezing. Wanneer er te weinig of geen bloed bij het wondbed komt, zal de wond niet kunnen genezen.

Pijn
Iedereen ervaart pijn anders. Om pijn te ‘meten’ wordt er vaak gewerkt met een  zogenaamde VAS-score (Visueel Analoge Schaal). Dit is een lijn waarop je aanduidt hoeveel pijn je ervaart. Daarbij staat het ene uiteinde voor geen pijn (cijfer 0) en het andere uiteinde voor de ergst denkbare pijn (cijfer 10).

Adequate pijnbestrijding
Adequate pijnbestrijding is bij wondpijn van belang om onder andere:

• stress en daarmee een verstoorde afweer en verstoorde wondgenezing te voorkomen;
• het comfort te verhogen;
• het vertrouwen tussen patiënt en het behandelteam te verhogen.

Wondinfectie
Bij elke wond treedt er een besmetting op. Deze ontstaat via de huid, de slijmvliezen, de lucht, handen en/of besmette voorwerpen. Meestal is dit geen probleem voor de wondgenezing. Het lichaam lost het zelf op. Maar als de afweer tegen infecties is verlaagd, kan deze besmetting veranderen in een infectie. De micro-organismen krijgen de kans zich in het weefsel te vermenigvuldigen. Dat leidt tot roodheid, zwelling, warmte en pijn. Hierdoor kan de wondgenezing stagneren.

Hygiëne
Een goede hygiëne is onmisbaar bij de verzorging van een wond. We geven je graag een paar richtlijnen.

• Zorg voor een schone omgeving als de wondbehandeling wordt toegepast. Leg bijvoorbeeld een schone handdoek klaar voor de wondverpleegkundige die komt.
• Was je handen vooraf goed. Zeep handen en polsen goed in (minimaal 15 seconden) bij het handen wassen. Vergeet niet tussen de vingers en de bovenkant van de handen te wassen. Droog je handen met een schone handdoek of een wegwerphanddoekje.
• Voorkom dat er huisdieren in de buurt zijn tijdens de wondverzorging.
• Gebruik een wattenstaafje/spatel om zalf of crème uit een pot of tube te halen.
• Bewaar wondverzorgingsmaterialen bij voorkeur in een afgesloten kast of box.