Lachen is niet alleen een fijne bezigheid, maar vermindert dus ook pijn. Bij elke lachbui komt namelijk endorfine vrij. Dit stofje zorgt voor een prettig gevoel en dus minder pijn, blijkt uit onderzoek van De Vrije Universiteit Amsterdam en collega-universiteiten Oxford en Binghamton. Interessant én nuttig. “Er is nog zoveel meer te onderzoeken op het gebied van pijn,” zegt Yvonne Beijer, pijnspecialist en anesthesioloog bij Gelre ziekenhuizen. “Pijn is een vervelende sensatie waar je vooral zo snel mogelijk vanaf wilt. En we weten dat positieve emoties een gunstige invloed hebben op pijn. Als je goed in je vel zit, kun je dus ook meer hebben.”

Lang leve endorfine

Minder pijn door de aanmaak van endorfine. Is dat gek? Yvonne vindt het eigenlijk hartstikke logisch. “Er spelen zoveel invloeden mee als het om pijn gaat. Hoe moe je bent, hoe bang je bent voor bijvoorbeeld pijn of een operatie, hoe je hebt geslapen, hoe de sfeer thuis of op je werk is. Alles staat met elkaar in verbinding.” Voor acute pijn is vrijwel altijd een oorzaak, maar soms blijft de pijn veel langer dan normaal voelbaar, zelfs als het oorspronkelijke letsel al is genezen. Dat heet chronische pijn. Soms is er een oorzaak, maar vaak is het zenuwstelsel overprikkeld en in de war. Dan speelt het mentale aspect een grote rol voor herstel, legt Yvonne uit. “Acceptatie is belangrijk. Door acceptatie, vertrouwen en minder angst wordt de pijn uiteindelijk minder. Afleiding kan daarbij helpen. Denk aan een pleister met stroompjes die andere sensaties oproept en de zenuwgeleiding verstoort, een VR-bril én de lach. Lachen is een waardevol instrument tegen pijn.”

Lachen in de praktijk

Yvonne verdiepte zich na haar specialisatie anesthesiologie verder in de theorie en behandeling van pijn, maar ervaart ook in de praktijk dat humor en relativeren een goede pijnbestrijding is. Voor dokter én patiënt. Lachen helpt om te ontspannen en te verbinden. In Vertel Magazine vertelt Paula de Grauw hoe ze blaaskanker kreeg en beschrijft ze de nagenoeg bezoekloze dagen in het ziekenhuis en haar nieuwe leven met een stoma. Deze moeilijke tijd overwon ze mede door haar humor en positiviteit. Yvonne: “Ik zie vaker dat patiënten met humor beter met de situatie omgaan. Alleen wil ik niemand daarop beoordelen. Sommigen lijden al zo lang dat ze hun humor zijn kwijtgeraakt. Kun je ze dat kwalijk nemen? Nee! Maar uit onderzoek blijkt wel dat mensen die sneller tot depressiviteit neigen meer kans hebben om chronische pijn te ontwikkelen. Psychologische factoren kunnen er daadwerkelijk voor zorgen dat je na een botbreuk of operatie meer pijn overhoudt.”

Waarom lachen gezond is

Lachen is niet alleen goed tegen pijn dankzij de endorfine, maar door de aangemaakte dopamine word je er ook nog eens blijer en gelukkiger van en minder gestrest. Hierdoor ga je positiever met tegenslagen om. Het is ook goed voor je lijf om te lachen, omdat je heel veel spieren aanspant. Bovendien maak je door te lachen extra witte bloedcellen aan en deze ruimen virussen op. Dus een lach is goed voor het immuunsysteem. En dat kwartiertje lachen? Dan verbrand je ook nog eens vijftig kilocalorieën. Maar er is een maar: “Waar begin je?” vraagt Yvonne. “Als je vrolijker en gelukkiger bent ervaar je minder pijn, zeker, maar meestal ben je pas vrolijker en gelukkiger als de pijn weggaat. Dus juist dat beginnetje is belangrijk. Daarom sturen we patiënten soms naar de psycholoog door. Niet omdat je gek bent, maar omdat je nog te gefocust bent op pijnsignalen. We willen die neerwaartse spiraal onderbreken of zelfs omkeren.”

Grijns als pijnstiller

Alleen écht lachen werkt. Een beetje feelgood is niet voldoende, het is alles of niets.  Maar met een goede glimlach of flauwe grap kan je wel beginnen. En als dat leidt tot tranen over de wangen van het lachen, kunnen die tranen van de pijn voorkomen. Ook Yvonne lacht wat af op het werk. Met patiënten én met collega’s. “De grappigste momenten zijn toch wel vlak voor of na een narcose. Als mensen ontwaken zijn ze vaak een beetje ontremd. Dan krijg je soms zulke grappige en eerlijke uitspraken te horen.” Ze schrijft in elk geval iedereen een lach voor: “We mogen best wat meer lachen met z’n allen. Of nee: dat moeten we. Lachen is altijd zinvol, zelfs als je er niet echt zin in hebt.”

Wil je een kwartier (of meer) lachen? Kijk dan deze caberetklassiekers terug.