De kracht van wandelen
Vanwege chronische pijn zit een ‘normale’ kantoorbaan er niet in voor psycholoog Yvonne Lankhaar (35). Zitten is namelijk veel te pijnlijk voor haar rug. Maar: wandelen lukt wél! En zo wist de Brabantse zichzelf tot ontpoppen tot wandelpsycholoog.
“Ooit was ik een actieve en ondernemende jonge meid. Die psychologie studeerde en drie keer per week op het voetbalveld te vinden was. Reizen, actief zijn, ontdekken; ik was er dól op. Na een reis door Malawi in 2010 – waarbij mijn vriend en ik een berg hadden beklommen – kreeg ik knieklachten. Daarvoor belandde ik bij de fysio, die besloot om mijn rug te manipuleren om zo ruimte aan mijn knie te geven. Dat deed direct heel veel pijn. Eerst denk je dan nog: ach, dat hoort er vast bij. En dat werd ook bevestigd door de fysiotherapeut. Maar toen mijn rug na een paar weken nog steeds erg veel zeer deed, begon het te knagen. Continu zitten was een ware kwelling, wat mijn werk als startend psycholoog bemoeilijkte. Niet alleen werken, maar ook sporten en actief zijn kostte me bergen energie – en deed bovenal ontzettend veel pijn.”
“Vertel anderen wat je voelt, dan hoef je de pijn niet alleen te dragen”
Lang in overlevingsstand
“In de loop der jaren heb ik heel wat behandelaars versleten. Van osteopaten tot haptonomen en acupunctuur tot een breed scala aan fysio. Elke keer was er wel iemand die zei: ‘ik kan je helpen’. Waardoor ik weer een sprankje hoop kreeg. Maar de pijn in mijn rug, die bleef. Op een gegeven moment kom je dan op een punt dat je denkt: hoelang moet ik nog blijven zoeken? Wanneer is het nu eens klaar? Zo rond 2015 stortte ik in: zowel lichamelijk als geestelijk kón ik niet meer. Altijd maar pijn hebben en daar bovenop altijd maar zoeken en hopen, evenals niet serieus genomen worden… Dat breekt je op. En dat niet alleen. Op den duur kwam ik ook steeds verder van mezelf af te staan. Ik ben niet zo emotioneel van mezelf, laat mijn gevoelens niet zo snel zien. Het beeld dat anderen van mij hadden – ‘zij is echt een sterke vrouw’ – daar ging ik mezelf op een gegeven moment zelfs naar conformeren. Zo kom je steeds verder van je gevoelens af te staan.”
Nieuwe betekenis aan leven geven
“Ondertussen waren de integratietrajecten van het UWV allemaal op niks uitgelopen. Een beperking van het systeem, merkte ik. Alles is erop gericht om je weer te laten meedraaien in de maatschappij. Maar er wordt niet gekeken naar hoe je je voelt. Laat staan hoe je je grenzen bewaakt en hoe je kunt accepteren dat klachten deel uit zullen blijven maken van je leven. En hoe je weer een goed zelfbeeld opbouwt wanneer dat afgebrokkeld is omdat zoveel niet meer kon. Werk en voetbal waren altijd heel belangrijk geweest voor me. Maar wat als dat prestatiestuk wegvalt? Is er dan nog een andere manier hoe ik betekenis aan mijn leven kan geven? Oftewel: hoe kon ik een waardevol gaan leiden mét mijn klachten? Zo begon ik de situatie anders te bekijken. Zitten, dat is echt killing voor mijn lichaam. Maar wandelen? Dat trekt mijn rug wél. Waarom dan niet wandelpsycholoog worden? En al lopend mensen helpen? Zo kon ik mijn skills als psycholoog toch nog inzetten!”
“Vaak zegt men: ‘je moet ermee leren omgaan.’ Maar hóe doe je dat dan? Ik help daar graag bij”
Continu met jezelf geconfronteerd
“Inmiddels ben ik al vijf jaar bezig als wandelpsycholoog. Veel mensen met chronische klachten weten mij te vinden. Mijn eigen pijnklachten zijn zo een meerwaarde in de behandelgesprekken. Want ook al zijn onze processen en klachten soms verschillend, ik snap natuurlijk als geen ander waar ze doorheen gaan. Vaak wordt er gezegd: ‘leer er maar mee om te gaan.’ Maar hóe doe je dat? Ervaring leert dat plannen essentieel is. Als ik bijvoorbeeld ’s ochtends buiten de deur ga koffiedrinken, dan moet ik in de middag niet ook nog eens bij iemand op bezoek gaan. Daarnaast zijn ook je energie verdelen en tijdig rust nemen heel belangrijk. Wat ik ook aan levende lijve heb ondervonden: chronische pijn is ook chronische rouw. Continu word je met jezelf geconfronteerd en de dingen die niet (meer) kunnen. Ik heb twee kinderen, waar ik dól op ben. Maar in alle eerlijkheid: ik had verwacht dat ik een ander moeder zou zijn. Die meer ondernemend was, met ruimte voor spontane dingen. Door mijn pijnklachten gaat dat niet. Dat zijn lastige dingen. Maar door erover te blijven praten, wordt het lichter. Dat probeer ik mijn cliënten ook mee te geven. Hoe belangrijk het is om je masker af te zetten en open te zijn. Communiceren over wat je voelt en wat je nodig hebt. Vaak hoor ik dat mensen zich zo eenzaam voelen. Terwijl, als je de boel opengooit en anderen deelgenoot maakt van wat je voelt en denkt, je het niet allemaal meer alleen hoeft te doen.”
Mensen helpen geeft energie
“De toekomst? Die hang ik niet te veel op aan mijn pijnklachten. Wat niet wegneemt dat ik hoop dat de kleine dingen me steeds makkelijker af zullen gaan. Dat ik niet meer van pijnstiller naar pijnstiller hoef te leven. En bijvoorbeeld spontaan met mijn twee kinderen naar de speeltuin kan gaan, zonder me te hoeven verbijten. Dat beeld lijkt beetje bij beetje realiteit te worden; onlangs heb ik een rugoperatie gehad in België. Dat lijkt heel goed uit te pakken qua het reduceren van mijn pijnklachten, maar we zijn er nog niet. Ik ben positief, maar tegelijkertijd ook realistisch. Weet als geen ander dat je plannen vaak moet bijstellen. Maar iets van perspectief hebben, is wel erg belangrijk. Het werk als wandelpsycholoog geeft me in ieder geval heel veel; mensen helpen geeft energie. Wat dat betreft heeft de pijn me ook veel gebracht. Ik ben heus niet altijd dankbaar, maar de gevolgen van mijn situatie hebben me zeker ook wat gebracht. Ondertussen probeer ik zowel in mijn werk als daarbuiten te normaliseren dat zorgen – en zeker ook pijn – in het leven erbij horen. Dat het één naast het ander kan bestaan. Als ik anderen dat kan doen inzien, ben ik een tevreden mens.”