Nederland telt miljoenen mensen met een chronische aandoening. En dat aantal groeit in rap tempo. Hoe gaan we daar als zorgprofessionals mee om? Nu en zeker ook in de toekomst? Gezondheidswetenschapper dr. Maaike de Vries deelt haar visie.
“Van ziek zijn naar welzijn. Ik vind het prachtig verwoord”, zegt Maaike de Vries. “Vandaag de dag worden mensen namelijk gezonder, maar óók zieker. Dit klinkt misschien tegenstrijdig, maar beiden zijn waar. Ziektes waaraan we vroeger overleden, komen nu minder voor of zijn minder dodelijk geworden. Tegelijkertijd hebben mensen steeds vaker één of meerdere chronische aandoeningen.”
Druk op zorgstelsel
Momenteel kent Nederland – afhankelijk van hoe er geteld wordt – tussen de vijf en tien miljoen mensen die ten minste één chronische aandoening hebben. Een behoorlijk aantal, wat een grote invloed heeft op ons zorgstelsel. De Vries: “De zorgvraag, de behoefte aan personeel en de werkdruk nemen steeds verder toe. En dan hebben we het nog niet eens over de stijgende zorguitgaven en de ziektelast. Chronische ziekten kunnen een enorme invloed hebben op mensen en hun kwaliteit van leven. Dit is op lange termijn niet houdbaar. Het móet anders.”
Van nazorg naar voorzorg
Het mooie is: het kán ook anders. Door van ziek zijn naar welzijn te gaan. “Chronische aandoeningen hangen vaak direct of indirect samen met leefstijl”, zegt De Vries. “De literatuur heeft het over cijfers tot maar liefst 90 procent. Door onder meer anders te eten, meer te bewegen en minder te zitten, beter te slapen en ontspannen, kunnen we veel ziekten voorkomen. En een betere behandeling bieden. Van ziekte en zorg (zz) naar gezondheid en gedrag (gg) noemde de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving dat tien jaar geleden al. Van het bestrijden van de gevolgen van ziekte naar het voorkomen ervan. Oftewel: van nazorg naar voorzorg. Bovendien is er steeds meer wetenschappelijk bewijs dat leefstijl ook een effectief medicijn is.”
Omgaan met fysieke, emotionele en sociale uitdagingen
Van ziek zijn naar welzijn verwijst ook naar twee belangrijke bewegingen de afgelopen jaren. Zoals Positieve Gezondheid. “Gezondheid is zoveel meer dan de afwezigheid van ziekte. Het gaat ook over het vermogen om te gaan met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Of simpel gezegd: wie ben je en wat wil je? En ben je in staat dat te doen wat je graag wilt doen?”
Toename zelfmanagement patiënten
Een ontwikkeling die eveneens gaande is – en een behoorlijke invloed op de zorg heeft – is de toename van zelfmanagement van patiënten. “Steeds meer mensen willen – en némen – zelf het heft in handen. Baas over eigen lijf en leden. Ik ben ervan overtuigd dat eHealth, en andere vormen van digitale innovatie, daarbij een belangrijke rol kunnen spelen. En daar kunnen burgers, consumenten, patiënten én zorgprofessionals de vruchten van plukken.”
Digitalisering biedt uitkomst
De Vries haalt als voorbeeld wearables aan, zoals stappentellers en fitbits. “Meten is weten. Het geeft mensen direct feedback over hun gezondheid. Zorgprofessionals kunnen bijvoorbeeld tegen diabetespatiënten zeggen dat suiker niet goed is. Dat je geen cola en gevulde koeken moet eten. Maar als mensen zichzelf meten – en met eigen ogen zien wat er gebeurt met hun bloedglucosespiegel – is het leereffect groter.” Nog een groot voordeel van wearables: ze wakkeren een competitief en belonend element aan. “Je wilt net nog even die paar extra stappen zetten. Of extra je best doen om je streefwaarde aan te tikken”, aldus De Vries.
Veilig, fijn én gezond thuis
Bovendien maakt digitalisering en eHealth zorg thuis mogelijk. “Daar waar mensen zich veilig en fijn voelen, omgeven door vrienden, familie en andere geliefden. En niet onbelangrijk, je hoeft geen vrij te nemen van je werk voor een doktersbezoek. Ook dat is van ziek zijn naar welzijn!”
Over Maaike de Vries
Gezondheidswetenschapper dr. Maaike de Vries is eigenaar van Springh en professioneel toezichthouder in de zorg en auteur. Je kunt haar kennen van het boek “Hoe word ik een supervetverbrander”. Eind deze maand verschijnt “Ook leuke meisjes worden vijftig”, dat ze samen met gynaecoloog Manon Kerkhof schreef.
www.springh.nl
Benieuwd naar de whitepaper die Maaike de Vries schreef over de 7 trends en ontwikkelingen van diabetes type 2? Je vindt het document hier.
